Co ma wpływ na cenę kawy?

Dlaczego napisałem ten artykuł o cenach produkcji kawy?

Ostatnie wydarzenia na świecie skłoniły mnie do dzielenia się z Wami comiesięcznymi raportami dotyczącymi obowiązujących cen kawy na giełdzie towarowej, ceny kawy wynikającej z kursu i innych informacji, które zbliżyłyby Was do zrozumienia, skąd się bierze cena kawy u nas w sklepie.

Media masowe rozpoczęły zasypywać konsumentów informacjami, iż cena kawy wzrośnie do niebotycznych wartości, co spowoduje, iż będzie to produkt luksusowy i dostępny tylko dla wybranych, najbogatszych ludzi.

A w międzyczasie sytuacja na rynku kawy zaczęła się zmieniać na korzyść smakoszy i palarni kawy takich jak nasza. Dlatego zdecydowałem się usunąć tamte raporty, a zastąpić je jednym, obszernym wpisem, który będzie zawsze aktualny.

Pokażę też jak czytać wykresy notowania kawy i od czego zależą

Skorzystam z wykresów udostępnianych przez znany portal stooq.pl, którzy polecam, ponieważ umożliwia przeliczanie notowań na dowolną walutę - tak zwana siła względna (siła nabywcza tego przedmiotu notowań w interesującej nas walucie).

Wykresy są udostępnione za zgodą stooq, można je dalej kopiować, pod warunkiem, iż będzie na nich adres strony stooq.pl.

Arabica i Robusta to nie jest produkt wymienny. Osobno notowana jest Arabica - na giełdzie towarowej w Nowym Jorku i osobno Robusta - ale w Londynie.

 

 

 

 

Czy produkcja kawy to stabilny finansowo biznes?

Kawa to delikatna roślina, w szczególności nasza ulubiona Coffea Arabica. Z ekonomicznego punktu widzenia to bardzo ryzykowna uprawa. Arabika uprawiana jest w większości w rejonach wyżynnych i górskich, gdzie klimat jest ostrzejszy, ale w miarę stabilny. Niestety wystarczy lekki przymrozek, aby rośliny utraciły liście i pąki/zalążki owoców, a utrzymująca się kilka godzin temperatura poniżej zera potrafi spowodować, iż kawa obumiera. Nie tylko ujemna temperatura może spowodować drżenie na światowych rynkach finansowych, zbyt długo trwające upały, a także brak opadów są groźne dla roślin, ponieważ kawa wymaga sporej ilości wody. Z roku na rok obserwujemy też mniejsze zbiory w wielu krajach, co jest spowodowane rosnącą średnią temperaturą, na co kawowce reagują mniejszą plennością.

Oczywiście robusta jest dużo odporniejsza, dlatego wielu rolników decyduje się na uprawę robusty mimo spadającego udziału w podaży i popycie. Można by było uznać to za krok szalony, ale może się on okazać przyszłościowy, ponieważ robusta jest tańsza patrząc na kilogram czy funt ziarna. Ale jest też odporna na warunki atmosferyczne i klimatyczne w dużo większym stopniu, wymaga mniejszej uwagi, przez co jest finalnie tańsza w uprawie.

Które kraje mają największy wpływ na kurs?

W produkcji Robusty największymi zbiorami może pochwalić się od wielu lat Wietnam, a w arabice przoduje Brazylia (z 3-4 razy większą produkcją niż kraj na drugim miejscu - Kolumbia), Brazylia to też największy kraj Ameryki Południowej. W Ameryce Południowej znajdują się też inne kraje, które specjalizują się w uprawie arabiki - Kolumbia, Ekwador, Boliwia, Peru. Jeżeli prognoza pogody wskazuje, iż w Brazylii mogą pojawić się przymrozki, kurs ceny zaczyna szybować w górę.

Czy zawieranie kontraktów przyszłych ma sens?

Kontrakty terminowe powstały z myślą o ułatwieniu handlu bazując o istniejące, gotowe umowy dostaw i odbiorów surowców. Jednak szeroki dostęp do tych narzędzi powoduje, iż możemy spotkać ludzi, którzy nie zajmują się przetwarzaniem surowca, a inwestują w niego. Takich ludzi określa się mianem spekulantów. Oprócz pojedynczych jednostek, szanse w inwestowanie w kontrakty terminowe dotyczące surowców spostrzegły też duże firmy finansowe, decydując się wpompować miliardy dolarów.

Czy to bezpieczne? Wystarczy przypomnieć sobie sytuację z 2020 roku, podczas pandemii Covid-19, gdy ropa naftowa na giełdzie miała ujemną wartość.

Osoby inwestujące w surowiec, którego nie miały możliwości odebrać i przetworzyć decydowały się dopłacać do każdej kupionej jednostki (baryłki), nierzadko tracąc oszczędności całego życia.

Dlaczego producenci kawy (rolnicy) wcale nie muszą zarobić więcej, gdy ceny kawy na giełdzie są wysokie?

Wszystko zależy do skali produkcji, a w swoim kawowym życiu spotkałem się z rolnikami, którzy ledwo wiążą koniec z końcem, to mali gracze, oraz z takimi, którzy muszą uważać, ile kawy sprzedadzą na raz, bo ich ruchy mają wpływ na kurs kawy na giełdzie, to duzi gracze.

Mali gracze nie mają swoich magazynów, ani swoich stacji obróbki ziaren, więc pozostaje im sprzedawanie owoców kawy do skupów po cenach dyktowanych przez skup. Czyli tak samo jak w Polsce, rolnicy sprzedają do skupów kukurydzę, pszenicę ziemniaki. Podwyżki cen kawy na giełdzie nie powodują, iż oni wzrasta wycena w skupie, a oni, że zarobią więcej. A przy najmniej nie od razu.

Dodatkowo w momencie, gdy ceny kawy sięgają sufitu, może spaść popyt. A skup może czasowo wstrzymać zakupy, w takiej sytuacji wielu rolników po prostu by zbankrutowało pozostając z nieprzetworzonym produktem.

Premia za jakość - dyferencjał

W zależności od ceny kawy na giełdzie kształtuje się też cena ziaren arabiki segmentu specialty na całym świecie. Farmer za kawę lepszej jakości otrzymuje wyższą premię zwaną dyferencjałem (różnica od ceny kawy na giełdzie na plus dla rolnika).

W dokumencie dotyczącym kontraktów na kawę arabską: ICE Futures U.S.®, Inc. COFFEE "C"® RULES, opisywane są też inne przypadki dyferencjałów, czyli różnic od ceny giełdowej, jest to głównie pochodzenie i miejsce dostawy. Kawy z Brazylii posiadają ujemny dyferencjał. Można też liczyć na niższą cenę, gdy wybieramy port dostawy w Europie, a nie w USA.

Jak duże firmy reagują na zmiany na giełdzie?

Kupowanie kawy na stan magazynowy to nie jedyny sposób zdobywania surowca.

Jak wspominałem wcześniej można podpisywać kontrakty terminowe w czasie, gdy wartość kursu jest dla nas satysfakcjonująca. Według specyfikacji kontraktów nie określamy jednak smaku kawy, a liczbę defektów i jest to narzędzie dla dużych, komercyjnych graczy, którzy nie sprzedają kaw wysokiej jakości.

Jeżeli kogoś interesuje kawa arabica z Guji w Etiopii o smaku truskawek i borówek, to wielu importerów zielonego ziarna również umożliwia podpisywanie kontraktów, co umożliwia nawet małym graczom na stabilizowanie cen przy zaopatrywaniu się w towar.

Skupowanie waluty w której dokonujemy transakcji, gdy jej kurs jest atrakcyjny jest z kolei bardzo częstym ruchem wielu firm, nie tylko około-kawowych.

Jedną z możliwości jest też kupowanie opcji, czyli gwarancji, iż zakup surowca lub waluty nastąpi po kursie nie gorszym, niż określony

My jesteśmy bardzo małą firmą, jednak gdy rośnie kurs kawy nie podnosimy od razu cen klientom - Wam i dla kawiarni. Dlaczego? Ponieważ mamy zapas kawy w magazynie, podpisane kontrakty z dostawcami oraz zabezpieczone środki na zakup kaw w walutach obcych.

Od czego zależy cena kawy palonej? Co składa się realnie na cenę kawy palonej?

Zanim kawa trafi do naszego sklepu internetowego czy na półkę sklepu musi zostać przetworzona - sprawdzona, wyprażona, zapakowana. Na jej finalną cenę ma więc wpływ wiele procesów i ich koszt:

• Koszty transportu morskiego - koszt baryłki ropy, koszt stali na kontenery,
• Cena surowca - koszt zakupu kawy surowej - ceny kawy zależą od jakości, kraju pochodzenia, portu dostawy, marży importera i eksportera,
• Kurs dolara - zmiany na świecie wpływają na wahania kursu,
• Transport kawy od dystrybutora do palarni - czyli koszt pracy ludzi, stopy procentowe kredytów (leasingi samochodów), koszt paliwa - ropy,
• Koszty magazynowania, w tym klimatyzacji,
• Koszty energii elektrycznej - dostępność węgla, opłata kar klimatycznych przez rząd,
• Zużyty gaz - wojna w Ukrainie pokazała, jak zależni jesteśmy od innych krajów,
• Praca ludzi - ZUS, podatki,
• Koszty opakowań - koszty tworzyw, opłaty opakowaniowe BDO,
• Koszty pakowania - dostępność i ceny kartonu,
• Koszty wysyłki - firmy kurierskie zmuszone są podnoszenia cen swoich usług ze względu na rosnące koszty zatrudnienia, leasingów i paliwa,
• Inflacja - obecna w większości krajów na świecie.

Czy kawa jest droga?

Tak naprawdę to nie. Ale jak to? Zapytacie.

Większość pracy jest wykonywane po stronie krajów producenckich, gdzie koszty pracownicze są dużo niższe, aniżeli w Europie. Gdyby tę samą pracę wykonywali europejczycy, prawdopodobnie cena kawy byłaby kilkukrotnie droższa, może nawet kilkanaście razy, gdyby nie nastąpiła wtedy dodatkowa automatyzacja.

Jaka jest przyszłość kawy?

Branża kawowa miewa trudności na skalę globalną za każdym razem, gdy zdarzają się kataklizmy klimatyczne dotykające kawowców. Wydarzenia w Wietnamie (największym producencie robusty) i w Brazylii (największym producencie arabiki) mają wpływ na notowania kawy na giełdach na świecie.

Gdy bywa zakłócony globalny łańcuch dostaw, jak przy pandemii Covid-19, czy rośnie cena baryłki ropy, te ceny również rosną.

Jednak żaden ze znanych nam przedsiębiorców nie zdecydował się na przerwanie produkcji kawy, czy na sprzedawanie kawy innego typu niż do tej pory.

Cena kawy dotyka wszystkich, przedsiębiorców i każdego konsumenta, ale nie jest to jedyny produkt spożywczy, którego podaż nie zmalała, a koszt produkcji i finalnie wzrost cen odnotowaliśmy na poziomie znacznie wyższym niż inflacja według GUS. Jak w Polsce masło, mleko, chleb, cukier.

Cena kawy nie powoduje obniżenia światowej konsumpcji, co najwyżej zmianę miejsca spożywania z kawiarni i restauracji do domów i biur.

Kawę kupicie w sklepach i u nas jeszcze przez wiele lat, możliwe, że będą zmieniać się odmiany botaniczne, na te, bardziej przystosowane do cieplejszego klimatu. Może rodziny kawowców, które według naszych danych do tej pory miały śladowy udział w rynku, jak Liberica czy Stenophyla, dojdą do głosu, ponieważ posiadają geny, które umożliwiają im owocowanie, gdy jest cieplej.

Kto wie, może za 20 lat będziemy pić kawę z jednej z odmian, o której do tej pory nie słyszeliśmy?